
لکهای پوستی معمولاً به صورت لکههای تیره یا روشن بر روی پوست ظاهر میشوند و میتوانند به دلایل مختلفی مانند تغییرات هورمونی، آفتابسوختگی، پیری، یا مشکلات ژنتیکی رخ دهند. این لکهها ممکن است در هر نقطهای از بدن پدیدار شوند و باعث کاهش اعتماد به نفس فرد شوند.
رنگ پوست با میزان تراکم رنگدانه هایی به نام ملانین در پوست ایجاد میگردد. این رنگدانه ها توسط سلول هایی به اسم ملانوسیت ساخته می شوند. معمولا در اشخاص سالم، رنگدانه ملانین بطور مساوی توزیع میشود . گاهی توسط عوامل متعدد، این تعادل وتوازن توزیع مختل میشود. بنابراین اختلال در توزیع رنگدانه سبب لکه های پوستی، کک و مک، خال و… میشود.
لک ها به صورت تغییرات رنگی قرمز ، قهوه ایی و یا حتی صورتی ظاهر می شوند. تولید ملانین یک پاسخ دفاعی است. چراکه خداوند برای حفاظت DNA سلولهای پوست و ارگانهای داخلی بدن دربرابر اشعه مضرآفتاب قرار داده است. این رنگدانه ها می توانند ۹۸% اشعه مضرآفتاب را جذب و از سلولها محافظت نمایند.
پوست قسمت پوششی و محافظ بدن است. ضخامت پوست بنا به عواملی از قبیل جنسیت، سن و محیط زندگی متغیر است.پوست اولین سد دفاعی و وسیعترین ارگان بدن بوده و وظایف متعدد و مهمی را بر عهده دارد و از جمله این وظایف میتوان به ایجاد سد مکانیکی در مقابل عوامل و پاتوژن های خارجی، تنظیم حرارت بدن، تنظیم آب و الکترولیت ها و شکل دادن ظاهر فرد اشاره کرد.
همچنین پوست یک ارگان حسی است و از طریق گیرنده های مختلف حسی موجود در آن، فرد با پیرامون خود ارتباط برقرار می کند. پوست مثل یک صفخه کاغذ تخت نیست و ساختاری لایه لایه دارد.
پوست از سه لایه تشکیل شده است :
لایه شاخی سلول مرده و سطحی (اپیدرم)
سلول های زنده (درم)
لایه پایه حاوی سلول های زایا(هیپودرم)
لایه سطحی پوست بالای سلول های زایا
رنگدانه هایی که درسلول های زایا تولید می شود که مسئول رنگ پوست هستند و دو شکل دارند:
۱-ملانین قهوه ایی ۲-ملانین قرمز, نارنجی
نوعی سلول زایا که رنگدانه داخل آنها ملانین تولید می شود (کار خانه ملانین سازی)
کراتینوسیت: سلول های حامل رنگدانه به لایه سطحی پوست
لایه شاخی: بخش سطحی پوست که عمدتا از سلول های مرده تشکیل شده اند و با پخش ملانین در آنها باعث رنگ پوست می شوند.
اپیدرمال یا سطحی:
لبه های آن واضح است,به رنگ قهوه ای تیره است,تحت نور سیاه آشکارتر است,به درمان خوب جواب میدهد.
درمال یا عمقی:
لبه های آن خیلی واضح نیست,به رنگ قهوه ای روشن یا مایل به آبی است,تحت نور سیاه تغییر نمیکند,نسبت به درمان پاسخ ضعیفی میدهد.
مختلط:
رایج ترین نوع ملاسماست,ترکیبی از لکه های مایل به آبی وقهوه ای روشن و تیره است,تحت نور سیاه به شکل الگوهای مختلط دیده میشود.به درمان به صورت جزیی جواب میدهد.
لک صورت عارضه بسیار رایج پوستی است, ممکن است به دلایل مختلف اعم ازژنتیک, رادیکالهای آزاد, التهاب, هورمونها, بارداری ,مصرف دارو های هورمونی ,نور آفتاب ,افزایش سن,جای جوش ( اسکار آکنه), کرم های موضعی و حساسیت به افتاب و میکرونیدلینگ و لیزرباشد.
اشعه آفتاب با دو طیف اصلیUVA به قسمت های عمقی تر نفوذ می کند و باعث پیری پوست می شود
و UVB به قسمت های سطحی تر نفوذ می کند تولید ملانین می کند.
این لک ها سطحی ( اپیدرمال) هستند و در مناطق در معرض آفتاب بیشتر دیده می شوند مهمترین نقطه تمایز این نوع لک این است که به درمانهای لایه بردار پاسخ خوبی می دهند و ضد افتاب اصلی ترین جز درمان است وبه ضد لک های غیر هیدروکینونی جواب میدهد.
لک ناشی از سن(Age spot-Liver spot)
در نواحی که پوست نازک شده ایجاد میشوند و بسیار سطحی هستند, به صورت مناطق جدا از هم و ناپیوسته اندکه در قسمت هایی که پوست در معرض و غیر معرض نورپخش هستند و در دست و پا نیز دیده می شوند.
ضایعات بصورت بهم چسبیده نیستند وژنتیکی است,بیشتر در ناحیه پل بینی و بصورت قرینه است,این ضایعات عود بسیار بالایی دارند و وسعت انتشارشان در تابستان و زمستان متفاوت است.
بر اثرافزایش تعداد ملانین می باشد که 70 درصد در خانم های بارداری رخ می دهد و در تیپ های پوستی 3 و 4 بیشتر است از هر دو نوع درمال و اپیدرمال و مختلط می باشد در ناحیه صورت و آرنج (عمدتا دو طرفه)می باشد. که به صورت ضایعات چزیره ایی دوطرفه و به هم متصل می باشند.در این نوع لک نقش ژنتیک ,پروژسترون و استرس برجسته می باشد, بارداری,Ocpو آفتاب از مهمترین علل تشدید آن می باشد و در خانم های مجرد و یا اقایان هم ممکن است دیده شوند.
درمان های موضعی لایه بردار های قوی – ضد لک های هیدرو کینونی و پیلینگ شیمیایی برای این نوع لک مناسب است ,اما ۴۰ درصد برگشت پذیری بعد از درمان دارند.
التهاب(زخم، جای جوش، سوختگی بالیزر) یکی از عواملی است که باعث تحریک ساخت ملانین میشود,این نوع لک از نوع درمال و اپیدرمال هستند. در درمان از پیلینگ شیمیایی با گلیکولیک اسید استفاده میکنیم و برای اسکار آکنه لایه بردار های قوی,آزالئیک اسید وهیدروکینون بکار میرود.
ملانوسیتها، سلولهایی در پوست، مو و چشم هستند که رنگدانهها را تولید میکنند و در تعیین رنگ این اعضا نقش دارند. ملانوسیتها، ملانین را تولید میکنند که رنگدانهای است که به وسیله آن، رنگ پوست، مو و چشم تعیین میشود. این رنگدانهها به وسیله سلولهای ملانوسیت تولید میشوند و به سلولهای دیگر منتقل میشوند تا رنگ آنها را تعیین کنند.
تولید ملانین در یک بخشی از سلول ملانوسیت به نام ملانوزوم از اسیدآمینه تیروزین اتفاق میافتد. پوست و مو با رنگدانه تیره حاوی ملانوزومهایی با مقادیر بیشتر ملانین هستند. بنابراین، ملانوسیتها نقش اساسی در تعیین رنگ پوست و مو دارند.
به طور کلی، ملانوسیتها با تولید ملانین، رنگدانهای که رنگ پوست، مو و چشم را تعیین میکند، نقش مهمی در بدن انسان ایفا میکنند.
ارسال پیام برای برای ساخت ملانینبه کارخانه ملانین سازی
مرحله دوم : ساخت ملانین در کارخانه با مواد اولیه تیروزین
مرحله سوم : انتقال ملانین به لایه های سطحی
مرحله چهارم : بارگذاری و انتشار ملانین ها در لایه شاخی
ملانین (از یونانی باستان μέλας «تیره») یک اصطلاح گستردهای برای گروهی از رنگدانههای طبیعی موجود در بسیاری از موجودات زنده (عنکبوتیان یکی از چند گروه معدود هستند که در آن تشخیص داده نشدهاست) است. ملانین مشتق شده از اسید آمینه تیروزین است، با این حال از اسیدهای آمینه ساخته نشدهاست و یک پروتئین نیست. رنگدانهای است که در یک گروه تخصصی از سلولهای شناخته شده به عنوان ملانوسیتها تولید میشود. سه نوع اساسی از ملانین وجود دارد: eumelanin، pheomelanin، و neuromelanin است. رایجترین نوع eumelanin است که به رنگ “سیاه ” و “قهوهای” تولید میشود. Pheomelanin سیستئین حاوی پلیمر قرمز – قهوهای از واحدهای بنزوتیازین تا حد زیادی مسئول رنگ قرمز مو و کک و مک است. Neuromelanin در مغز یافت میشود، هر چند عملکرد آن مبهم باقی میماند.
ملانین، رنگدانهای طبیعی است که در بدن بسیاری از موجودات زنده از جمله انسان یافت میشود. این رنگدانه به رنگ قهوهای یا سیاه است و توسط سلولهای خاصی به نام ملانوسیت تولید میشود. ملانین در پوست، مو، چشم و گوش داخلی یافت میشود و به آنها رنگ میدهد. ملانین ممکن است حتی کاربردهای متفاوتی به غیر از تعیین رنگ پوست داشته باشد؛ برای مثال نوعی از ملانینها وجود دارند که به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل میکنند. ملانین نقشهای بسیار مهمی در بدن ایفا میکند. این نقشها مانند:
محافظت از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش: ملانین با جذب اشعه UV از DNA سلولهای پوست در برابر آسیب نور خورشید محافظت میکند. این امر به کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست کمک میکند. به عنوان مثال، افرادی که پوست تیرهتری دارند، به دلیل ملانین بیشتر، در برابر آفتاب سوختگی مقاومتر هستند و کمتر به سرطان پوست مبتلا میشوند.
تعیین رنگ پوست: میزان و نوع ملانین موجود در پوست، رنگ آن را تعیین میکند. افرادی که ملانین بیشتری دارند، پوست تیرهتری دارند و افرادی که رنگدانه کمتری دارند، پوست روشنتری دارند. به عنوان مثال، افراد نژاد آفریقایی به طور کلی ملانین بیشتری نسبت به افراد نژاد اروپایی دارند، به همین دلیل پوست تیرهتری دارند.
تعیین رنگ مو و چشم: ملانین همچنین رنگ مو و چشم را تعیین میکند. افرادی که ملانین بیشتری دارند، مو و چشم تیرهتری دارند و افرادی که کمتر دارند، مو و چشم روشنتری دارند. به عنوان مثال، افراد با موهای قهوهای یا سیاه ملانین بیشتری نسبت به افراد با موهای بور یا قرمز دارند.
ملانین پوست صورت باعث شکلگیری رنگ پوست صورت میشود. همان طور که گفته شد مقدار ملانین میتواند باعث سفیدی یا تیرگی رنگ پوست شود. ممکن است ملانین در پوست به صورت یک توده به وجود بیاید که باعث تیرگیها و لک های پوستی تیره روی صورت شود. این لکها میتواند دلایل متفاوتی از جمله تابش نور خورشید، تغییرات هورمونی، پیری پوست و مشکلات کبدی داشته باشند.
کک و مک یکی از مواردی است که قرارگیری تودهای ملانین در یک نقطه باعث تیرگی و ایجاد لک شده است. به طور کلی رنگدانهای است که به پوست رنگ میدهد و اگر شما پوست روشنی دارید نیاز دارید که با استفاده از کرم ضد آفتاب و دیگر موارد محافظتی از پوست خود در برابر نور خورشید محافظت کنید تا از ایجاد لک روی صورت خود جلوگیری کنید.
انواع ملانین
حتما افرادی را دیدهاید که رنگ موی بسیار متفاوتی مانند قرمز یا سبز تیره دارند. حتی رنگ چشم آنها در طیفهای سبز و آبی است. این تفاوت رنگ در مو، چشم و پوست به دلیل تفاوت در انواع ملانینها است. ملانین انواع متفاوتی دارد و به همین دلیل این رنگدانهها در پوست، مو و چشم رنگهای متفاوتی را تشکیل میدهند. ملانینها را به سه نوع اوملانین و فئوملانین و نوروملانین شناسایی میکنند.
اوملانین: این نوع ملانین قهوهای یا سیاه است و رایجترین نوع آن در انسان است. اوملانین در پوست، مو و چشم یافت میشود.
فئوملانین: این نوع ملانین زرد یا قرمز است و در موهای قرمز و چشمهای آبی یافت میشود. فئوملانین به طور کلی کمتر از اوملانین در انسان یافت میشود.
نوروملانین:این نوع در مغز و سیستم عصبی یافت میشود. نوروملانین به رنگ قهوهای تیره یا سیاه است و به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل میکند.
ملانین چشم در عنبیه قرار دارد. عنبیه ماهیچهای است که اندازه مردمک را کنترل میکند و اینکه چشم ما چه رنگی دارد بسته به عنبیه و نوع ملانین موجود در آن است. میزان ملانین چشم مانند پوست و مو توسط ژنها تعیین میشود. چندین ژن وجود دارند که به تعیین رنگ چشم کمک میکنند و بسیاری از آنها در تعیین رنگ مو و پوست نیز نقش دارند.
افرادی که چشم آنها طیفی از رنگهای کهربایی، سبز یا فندقی است به دلیل وجود فئوملانین در عنبیه است. از طرفی هم چشمهای آبی به دلیل وجود مقدار کمی اوملانین در عنبیه بوجود میآیند.
مانند پوست، رنگ مو شما با نوع و میزان ملانین در موهای شما تعیین میشود. ژنتیک نقش بسیار مهمی در تعیین ملانین مو ایفا میکند. ملانین مو در سلولهای ملانوسیت که در فولیکولهای مو قرار دارند، تولید میشود. میزان ملانین مو توسط ژنها و سن تعیین میشود. در جدول زیر نوع و میزان آن در تعیین رنگ آورده شده است.
رنگ مو نوع ملانین
سیاه. مقدار زیاد اوملانین
قهوهای. مقدار متوسط اوملانین
بلوند. مقدار بسیار کم اوملانین
قرمز مقدار زیاد فئوملانین و مقدار کم اوملانین
روشهای مختلفی برای روشن کردن رنگدانههای پوست وجود دارد که میتوان آنها را به دو دسته کلی تقسیم کرد: روش های طبیعی و روش های پزشکی.
روش های طبیعی مانند:
استفاده از کرم ضد آفتاب: استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر به محافظت از پوست در برابر اشعه UV خورشید و جلوگیری از افزایش تولید ملانین کمک میکند.
مصرف غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان: مصرف غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان مانند میوهها، سبزیجات و چای سبز به محافظت از پوست در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد و جلوگیری از افزایش ملانین کمک میکند.
استفاده از ماسک های طبیعی: برخی از ماسک های طبیعی مانند ماسک زردچوبه، ماسک ماست و خیار و ماسک آبلیمو میتوانند به روشن شدن پوست کمک کنند.
لایه برداری: لایه برداری منظم پوست میتواند به از بین بردن سلول های مرده و روشن شدن پوست کمک کند.
روش های پزشکی مانند:
کرمها و لوسیون های روشن کننده: برخی از کرمها و لوسیونهای روشن کننده حاوی موادی مانند هیدروکینون، کوژیک اسید و آربوتین هستند که میتوانند به روشن شدن پوست کمک کنند.
لیزر درمانی: لیزر درمانی میتواند به طور موثری لکههای قهوهای و تیرگی پوست را روشن کند.
کمبود ملانین به وضعیتی گفته میشود که در آن بدن به اندازه کافی رنگدانه تولید نمیکند و این موضوع میتواند باعث ایجاد بیماری در بدن شود. علائم کمبود ملانین مانند:
پوست روشن
موهای روشن
چشم های روشن
حساسیت به نور خورشید
لکه های سفید روی پوست
بعضی از بیماریها میتوانند در کمبود ملانین نقش داشته باشند. این بیماریها ممکن به صورت ژنتیکی بوجود آیند مانند بیماری آلبینیسم که افراد مبتلا به این بیماری پوست، مو و چشم روشنتری دارند.
چه چیزی ملانین را کاهش میدهد؟
سطح ملانین طبیعی در درجه اول توسط ژنتیک تعیین میشود و به طور کلی رنگ مو، پوست و چشم فرد را تعیین میکند. اندازه و نوع ملانین بخش بزرگی به ژنتیک مربوط میشود. با این حال، عوامل دیگری نیز وجود دارند که میتوانند بر تولید آن تأثیر بگذارند و باعث افزایش و کاهش آن شوند. حتی مواردی هستند که میتوانند ملانین را در سطح پوست از بین ببرند یا آنها را پراکنده کنند.
هیدروکینون ترکیبی است که معمولا به این روش ملانین را در پوست دستخوش تغییرات میکند و باعث کاهش آن در پوست میشود. در مقاله هیدروکینون چیست؟ کاربرد آن برای درمان لک صورت به طور کامل در این باره صحبت شده است.
گفته بودیم که بعضی مکملها وجود دارند که میتوان برای تولید ملانین در پوست از آنها استفاده کرد. این قرصها میتوانند با تحریک ملانوسیتها به تولید بیشتر آن کمک کنند. برخی از این قرصها میتوانند با خنثی کردن رادیکالهای آزاد از ملانین در برابر آسیبهای خارجی مانند نور خورشید محافظت کنند. مکملها میتوانند حتی به توزیع یکنواخت ملانین در پوست کمک کنند.
مکملهای غذایی ملانین ساز عبارت است از:
تیروزین: یک اسید آمینه است که به عنوان پیشساز ملانین شناخته میشود. مصرف مکملهای تیروزین میتواند به افزایش تولید ملانین در پوست کمک کند. در بخش مواد غذایی ملانین ساز به خوراکیهای که حاوی این اسید آمینه هستند اشاره شد.
مس: یک عنصر معدنی است که برای تولید ملانین ضروری است. مصرف مکملهای مس میتواند به افزایش تولید آن و حفظ رنگ پوست کمک کند. وجود مس در بدن به تولید آنزیمهایی به نام تیروزیناز که یکی از آنزیمهای مهم در تولید ملانین است کمک میکند. مس همچنین به تولید کلاژن کمک میکند.
ویتامین B12: این ویتامین برای تولید سلولهای خونی یعنی گلبولهای قرمز و تولید سلولهای ملانوسیت، ضروری است. مصرف مکملهای ویتامین B12 یا قرصهای حاوی این ویتامین میتواند به افزایش تولید ملانین کمک کند. یکی از ویتامینها که در صورت کمبود آن در بدن باعث تولید لک صورت میشود ویتامین B12 است.
236 بازدید
2025-02-07
بدون پاسخ
ثمر لطفی متولد ۱۳۵۹ فارغ التحصیل دکترا DBA می باشد.دارای هیجده سال سابقه کار رسمی و بسیار علاقه مند جهت فعالیت در حوزه پوست و زیبایی است.
با ثبت نام در خبرنامه از جدید ترین اخبار و جشنواره های ما مطلع شوید
کلیه حقوق مادی و معنوی این اثر برای آموزشگاه رسمی خدمات تخصصی پوست و زیبایی ویژن محفوظ است.